Strasbourg doğumlu Elif Şafak, çocukluğunu ve gençliğini Ankara, Madrid, Amman, Köln, İstanbul, Boston, Michigan ve Arizona’da geçirdi. ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü’nü bitirdi, yüksek lisansını aynı üniversitede Kadın Çalışmaları Bölümü’nde, doktorasını ise Siyaset Bilimi alanında tamamladı. Türkiye, ABD ve İngiltere’de üniversitelerde dersler verdi. 2018 yılında Oxford Üniversitesi’nde Karşılaştırmalı Avrupa Edebiyatı Weidenfeld Kürsüsü’ne misafir öğretim üyesi olarak edebiyat ve sanat seminerleri vermek üzere seçildi. Oxford/St. Anne’s College onursal üyesi olan Şafak ayrıca Bard College’dan da fahri doktora unvanına layık görüldü.
İlk kitabı Kem Gözlere Anadolu (öykü) 1994’te yayımlandı. İlk romanı Pinhan’la 1998 Mevlânâ Büyük Ödülü’nü aldı. Bunu, Şehrin Aynaları (1999) ve Türkiye Yazarlar Birliği Ödülü’nü kazandığı Mahrem izledi (2000). Ardından her ikisi de çok satan ve geniş bir okur kitlesine ulaşan Bit Palas (2002) ve Araf (2004) yayımlandı.
Med-Cezir’de (2005) kadınlık, kimlik, kültürel bölünme, dil ve edebiyat konulu yazılarını topladı. 2006’da yılın en çok okunan kitabı olan Baba ve Piç yayımlandı. Sonrasında aylarca satış listelerinden inmeyen ilk otobiyografik kitabı Siyah Süt’ü yazdı. Doğan Kitap tarafından 2009 yılında yayımlanan Aşk, Türk yayıncılık dünyasında önemli bir rekora imza atarak, en kısa sürede en çok satan roman oldu, yayımlandığı günden bu yana 1 milyon sattı. 2019 yılında BBC’nin Dünyamızı Şekillendiren 100 Roman listesine girdi.
Tüm eserlerinden seçkiler niteliğinde olan Kâğıt Helva (2009), gazete yazılarından derlediği Firarperest (2010), İngiltere’ye göç etmiş Türkiyeli bir ailenin dramını anlattığı İskender (2011), yine gazete yazılarından derlediği Şemspare (2012), 16. yüzyıl İstanbulu’nda Mimar Sinan’ı, çırağını ve bir fili merkeze alan Ustam ve Ben (2013), yılın en sevilen romanlarından Havva’nın Üç Kızı (2016), denemelerden oluşan Sanma ki Yalnızsın (2018), Aşk romanından uyarlanan Aşkın Kırk Kuralı (2019) ve kalbi duran bir hayat kadınını anlattığı On Dakika Otuz Sekiz Saniye (2019) Doğan Kitap tarafından yayımlandı. Şafak On Dakika Otuz Sekiz Saniye romanı ile Blakcwell Yılın Kitabı Ödülü’nü aldı ve Booker Ödülleri finalisti oldu. Roman ayrıca The Times tarafından önerilen 50 romandan biri oldu ve The Economist’in Yılın En İyi Kitapları Listesi’ne girdi.
Bölünmüş Bir Dünyada Akıl Sağlığımızı Nasıl Koruruz başlıklı denemesi Doğan Kitap’ta 2022’de yayımlandı. İngiltere’de 2021 yılında yayımlanan Kayıp Ağaçlar Adası ise The Costa Roman, The Women’s, RSL Ondaatje Ödülleri finalisti oldu, Britanya Kitap ve Dublin Edebiyat Ödüllerine aday gösterildi; Reese Witherspoon Kitap Kulübü’ne seçildi; Sunday Times ve Der Spiegel Çok Satanlar Listelerinde yer aldı.
2010 yılında Fransa’nın Chevalier de l’Ordre des Arts et des Lettres madalyası ile ödüllendirilen, eserleri elli dile çevrilen ve The New York Times, The Washington Times, The Financial Times, The Guardian, Le Figaro gibi önde gelen yayın organlarında hakkında çok sayıda edebi inceleme yazısı çıkan; aynı zamanda uluslararası basında makaleler yazan Elif Şafak’ın romanları, Penguin, Random House, Rizzoli, Flammarion, Kein&Aber gibi dünyanın en önemli yayınevleri tarafından yayımlandı.
Şafak, 2017’de Margaret Atwood ile Norveç merkezli Future Library’ye (Geleceğin Kütüphanesi) 100 yıl sonra okunmak üzere eser bırakacak yazarlar arasında seçildi. Amerika’nın etkili yayın organlarından Politico tarafından dünyayı daha iyi bir yer yapacak 12 kişiden biri olarak belirlendi. İki kez yaptığı TEDGlobal konuşmaları, 9 milyon izlenmeye ulaştı. PEN Nabokov gibi pek çok yarışmanın jürisinde yer aldı ve 2019 yılında Wellcome Ödülü’ne başkanlık yaptı. Aynı yıl Royal Society of Literature (Kraliyet Edebiyat Derneği) üyesi ve başkan yardımcısı seçildi. 2020’de The Orwell Ödülü jüri üyesi oldu. ECFR’nin (Avrupa Dış İlişkiler Konseyi) de kurucu üyesi olan Elif Şafak, 2021 yılında Halldór Laxness Uluslararası Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü. YouTube kanalı Say Your Word’de düzenli olarak kelimeler üzerine düşüncelerini paylaşan Elif Şafak, Londra ve İstanbul’da yaşamakta, eserlerini İngilizce ve Türkçe yazmaktadır.